محیط زیست عزیز ما

جبیر

نام‌های قدیمی: غزال عربی، جبیر عربی

جبیر یکی از گونه‌های ارزشمند پستانداران ایران و جهان است که در فهرست گونه‌های در معرض انقراض قرار دارد. این گونه از خانواده گاوسانان و از گروه غزال‌ها است و در گذشته پراکنش گسترده‌ای در خاورمیانه و شبه‌جزیره عربستان داشته است. جبیر به دلیل سازگاری بالا با شرایط بیابانی و نیمه‌بیابانی، نقش مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم‌های خشک و مدیریت چرای گیاهان در زیستگاه‌های خود ایفا می‌کند.

تمساح پوزه کوتاه

نام‌های قدیمی: تمساح گاندو، تمساح مردابی

تمساح پوزه کوتاه یکی از شاخص‌ترین خزندگان ایران و جنوب آسیا است که نقش حیاتی در حفظ اکوسیستم‌های آبی و تالابی دارد. حفاظت از این گونه به معنای حفظ منابع آب، تنوع زیستی و سلامت محیط زیست جنوب شرق ایران است.

تالاب گاوخونی

نام‌های قدیمی: دریاچه گاوخونی، تالاب اصفهان

تالاب گاوخونی یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران است که در استان اصفهان و در حوضه آبریز زاینده‌رود واقع شده است. این تالاب به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های طبیعی و زیست‌کره ایران اهمیت ویژه‌ای دارد و نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی، کنترل اقلیم محلی، و تأمین منابع آب و غذایی برای جوامع انسانی منطقه ایفا می‌کند.

تالاب عینک

نام‌های قدیمی: تالاب نازکوه، تالاب آب‌دراز

تالاب عینک یکی از تالاب‌های مهم و شاخص ایران است که در استان مرکزی و حوالی شهر اراک واقع شده است. این تالاب به دلیل تنوع زیستی بالا، نقش مهم در تامین آب زیرزمینی و کنترل سیلاب‌ها و نیز زیستگاه گونه‌های جانوری و پرندگان مهاجر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

تالاب جازموریان

نام‌های قدیمی: دشت جازموریان، حوضه آبریز جازموریان

تالاب جازموریان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تالاب‌های ایران در جنوب شرقی کشور است که نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی، کنترل سیلاب‌ها و تأمین منابع آب منطقه ایفا می‌کند. این تالاب در استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان قرار دارد و از نظر اکولوژیکی و اقتصادی اهمیت ویژه‌ای برای جوامع محلی و کشاورزی منطقه دارد. جازموریان تحت تأثیر خشکسالی و تغییرات اقلیمی در ایران قرار دارد.

پلیکان خاکستری

نام‌های قدیمی: پلیکان پا خاکستری، پلیکان اروپایی

پلیکان خاکستری یکی از گونه‌های شاخص پرندگان آبزی ایران است که نقش حیاتی در اکوسیستم‌های تالابی و رودخانه‌ای دارد. این پرنده به دلیل جمعیت محدود، اهمیت زیست‌محیطی و زیبایی ظاهری، مورد توجه حفاظت محیط زیست و پژوهشگران قرار گرفته است.

پلنگ برفی

نام‌های قدیمی: یوز برفی، پلنگ آسیایی شمالی

پلنگ برفی یکی از گونه‌های شاخص و در معرض خطر ایران است که در مناطق کوهستانی و ارتفاعات شمال و شرق کشور زندگی می‌کند. این گونه به دلیل زیستگاه حساس و شکار غیرمجاز، اهمیت ویژه‌ای در برنامه‌های حفاظت حیات وحش دارد و نقش مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم‌های کوهستانی ایفا می‌کند.

بزمجه ایرانی

نام‌های قدیمی: مارمولک ایرانی، آگامای ایرانی

بزمجه ایرانی یکی از گونه‌های شاخص خزندگان ایران است که در مناطق خشک، نیمه‌خشک و کوهستانی کشور پراکنده شده است. این گونه با ویژگی‌های منحصر به فرد رفتاری و زیستی خود نقش مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم‌های بیابانی و کوهستانی دارد.

بز کوهی

نام‌های قدیمی: بز وحشی ایرانی

بز کوهی یکی از گونه‌های شاخص پستانداران ایران است که در مناطق کوهستانی و صخره‌ای پراکنده شده و به دلیل توانایی فوق‌العاده در پیمایش صخره‌ها و ارتفاعات، به عنوان نماد قدرت، چابکی و مقاومت در طبیعت ایران شناخته می‌شود. این گونه نقش مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم‌های کوهستانی و حفاظت از پوشش گیاهی دارد.

خرس قهوه‌ای البرز

نام‌های قدیمی: خرس قهوه‌ای آسیایی، خرس جنگلی یا خرس کوهستانی

خرس قهوه‌ای البرز یکی از بزرگ‌ترین پستانداران ایران و شاخص‌ترین گونه مناطق جنگلی و کوهستانی شمال و شمال‌غرب کشور است. این گونه نقش حیاتی در حفظ تعادل اکوسیستم دارد و به دلیل کاهش زیستگاه و تهدیدات انسانی، تحت حفاظت ملی و بین‌المللی قرار گرفته است.

یوز ایرانی

نام‌های قدیمی: یوز آسیایی، گربه‌سان ایرانی

یوز ایرانی تنها بازمانده گونه یوز آسیایی در ایران است و یکی از ارزشمندترین گونه‌های در حال انقراض جهان محسوب می‌شود. این گونه بیشتر در مناطق حفاظت‌شده بیابانی و نیمه‌بیابانی ایران زندگی می‌کند و حفاظت از آن اهمیت جهانی دارد.

تالاب میانکاله

تالاب بین‌المللی میانکاله

تالاب میانکاله در مازندران یک شبه جزیره ای در منتهی الیه جنوب شرقی دریای خزر است که در فاصله دوازده کیلومتری شمال شهر بهشهر واقع در استان مازندران قرار گرفته است. این شبه جزیره دارای مساحت بیش از 68 هزار هکتار و ارتفاع بین 15 تا 28 متر کم تر از سطح دریای آزاد است. میانکاله از سال 1348 به عنوان یک منطقه حفاظت شده نامگذاری شد و هم اکنون نیز تحت حفاظت محیط زیست است. تنوع آب و هوایی کشور عزیزمان ایران و وجود اقلیم های مختلف، کوهستان ها و جنگل ها، رودها و جلگه ها، سواحل، تالاب ها و دریاچه ها، دشت ها، چمنزارها و مراتع وسیع موجب شده تا این اقلیم ها مامنی مناسب برای زندگی گونه های متنوع حیوانی در نظر گرفته شود و تنوع مجموعه ای از جانورانی که بسیار نایاب هستند را امروزه می توان در این مکان ها یافت کرد.

مرداب سبز رنگ سراوان

دریاچه سراوان (زمردی در طبیعت شمال)

مرداب سراوان یکی از جاذبه‌های طبیعی در نزدیکی شهر رشت و در پارک جنگلی سراوان قرار دارد. پوشش گیاهی خاص تالاب سراوان باعث شده تا فرشی سبزرنگ روی سطح آب را بپوشاند و منظره‌ای خیره‌کننده را به وجود آورد.

جنگل زیبای سراوان

جنگل زیبای سراوان (جنگل‌های گیلان)

استان شمالی که بخاطر جنگل‌های هیرکانی و سرسبز، آب و هوای پاک، طبیعت زیبا، جاذبه‌های تاریخی، سواحل و تالاب‌ها، نه تنها در کشور، بلکه در جهان هم شهرت دارد و تقریبا در همه فواصل سال پذیرای هزاران گردشگر از داخل و خارج از کشور است. اما پشت این سرسبزی و جاذبه‌های طبیعی و گردشگری، مشکل زباله سراوان تبدیل به یک معضل شده و در میان سرسبزی جنگل‌های گیلان، کوه زباله ۹۰ متری سراوان، سرسبزی این منطقه را با تهدید روبرو کرده است.

دریاچه الندان

آب‌بندان پله ازنی

دریاچه «الندان» یا به گفتۀ مردم بومی منطقه، محل «آب‌بندان پله ازنی» در منطقۀ جنگلی پله ازنی، در توابع بخش چهاردانگه شهرستان ساری، قدمتی حدود دو نیم میلیون سال دارد. آب این دریاچه از بارش برف و باران تامین می‌شود و هیچ رودخانه یا چشمه‌ای در شکل‌گیری آن دخیل نبوده است. نوع خاک و نحوه قرارگیری آن منجر شده حتی بر اثر بارندگی کم تمام آب‌های برف و باران به طرف آن جریان پیدا کند و نفوذ ناپذیری خاک آن باعث شده ماندگاری آب در این آب بندان زیاد باشد. همچنین وسعت دریاچه «الندان» ۱۷ هکتار است که در زمان بارندگی‌های زیاد حتی به ۳۰ هکتار هم می‌رسد. این دریاچه در فصل زمستان محل سکونت و زندگی اردک‌های وحشی است.

ریگ زرین

نگینی درخشان در کویر

در شمال روستای «ساغند» در استان یزد، ریگ «زرین» یا «مغستان» قرار گرفته است، ویژگی اصلی این ریگزار را ارتفاع بسیار بلند و کوهی درست در وسط این ریگزار می‌دانند که آن را به دو قسمت جنوبی و شمالی تبدیل کرده است. سطح کویر را نمکزار پوشانده و در حاشیه نمکزار نوار باریکی از خاک‌های رسی باد کرده قرار گرفته‌اند. این کویر از جنوب غربی به کوه بنه شورو، از جنوب به ارتفاعات نتاک و معدن مس چادرملو محدود می‌شود که در حال حاضر یکی از مهم‌ترین معادن اورانیوم در ایران را در خود دارد که در سال ۱۹۸۵ میلادی کشف شد. در جنوب این کویر نیز معادن چادرملو با سنگ‌های مس، آهن و طلا قرار گرفته‌اند. روستای «ساغند» را یکی از روستاهای هدف گردشگری این منطقه از استان یزد می‌دانند که بافت تاریخی با ارزشی را نیز در خود دارد.

دشت لار

از زیباترین دشت‌های ایران

دشت لار یکی از دشت‌های دیدنی ایران است که در مرز دو استان تهران و مازندران قرار دارد. این دشت زیبا در نزدیکی تهران واقع شده و از مقاصد بکر و تماشایی برای طبیعت‌گردی و گردش در دل طبیعت است. دشت لار همچنین با عنوان پارک ملی لار نیز شناخته می‌شود و از مناطق شکار ممنوع و تحت حفاظت محیط‌زیست به شمار می‌رود. دشت لار، یکی از زیباترین دشت‌های ایران است که در مرز دو استان تهران و مازندران جای گرفته است. این دشت در طول تاریخ به‌دلیل داشتن آب‌وهوای خنک و دلپذیر، مناظر تماشایی با گل‌های زرد و شقایق‌های قرمز و وجود چشمه‌سارهای فراوان همیشه مورد توجه قرار گرفته است و از تفرجگاه‌های ییلاقی شاهان و حاکمان بود. در گذشته، لار بخشی از ناحیه تاریخی قصران از توابع طبرستان به شمار می‌رفت و با نام دشت لار قصران شناخته می‌شد. دشت لار ۷۳ هکتار و ۵۰۰ مترمربع مساحت دارد. این دشت رویایی و دل‌نواز در سال ۱۳۵۴ به نام پارک ملی ثبت شد و جزو مناطق حفاظت شده سازمان محیط‌زیست کشور قرار گرفت. بر اساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط‌زیست دشت لار از سال ۱۳۶۱ به‌عنوان منطقه حفاظت شده اداره می‌شود و از سال ۱۳۷۰ نیز برخی از مناطق بالغ بر ۵۶ هزار هکتار، جزو منطقه شکار و تیراندازی ممنوع قرار گرفته است.