زاینده رود

زاینده رود



زاینده‌رود، بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه در استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه گرفته و در دشت مرکزی ایران به سمت شرق پیش می‌رود تا در نهایت به تالاب گاوخونی می‌ریزد.
حوزه رودخانه زاینده‌رود ۴۱٬۵۰۰ کیلومتر مربع است. برآورد می‌شود جریان آب این رودخانه در مطلوب‌ترین شرایط ۱٬۲ کیلومتر مکعب در سال یا ۳۸ مترمکعب در ثانیه است.
زاینده‌رود ۱۱۸اُمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
آورد طبیعی رود زاینده رود بیش از ۱ میلیارد متر مکعب در سال است. طرح‌های زیادی نیز برای انتقال آب از حوضه آبریز کارون بزرگ به منظور جبران بارگذاری های وزارت نیرو همچون انتقال آب به یزد ، انتقال آب به کاشان به‌وسیلهٔ تونل گلاب، انتقال آب به حوضه کارون با طرح غیرقانونی بن-بروجن و طرح های پمپاژ غیرقانونی فدک و عمان در سامان اجرا شده یا در حال اجرا یا مطالعه است. دبی طرحهای انتقال آب که با مخالفتهایی روبرو است بنا بر آمارهای رسمی وزارت نیرو به شرح زیر است. گفتنی است این آمارها در معرض تغییرات هستند. متأسفانه بعضی از افرادی که خود را متخصص می‌نامند ادعاهای نادرست درباره مقدار آب انتقالی داشته و مقدار آن را بیش از اعداد واقعی بیان میکنند و یا طرح های در حال مطالعه و تکمیل نشده را جزو آمار حساب میکنند. حتی در مواردی پا را فراتر گذاشته و با توهین به شعور مخاطبان ادعاهای بی اساسی همچون تونل های مخفی آب مطرح میکنند.
مقدار آب زاینده‌رود در فصول مختلف و زمان‌های گوناگون متفاوت بوده‌است. اواخر زمستان و اوایل بهار، رودخانه زاینده‌رود اغلب سیل‌آبی بوده حداکثر دبی لحظه‌ای این رودخانه در فروردین ماه ۱۳۲۸ به رقم ۴۰۰ مترمکعب در ثانیه در ایست‌گاه پل ورزنه رسیده‌است. نکته قابل‌توجه آن که زاینده‌رود و مصب آن یعنی گاوخونی تا قبل ازسال ۱۳۳۳ روندی طبیعی را طی نموده و از آن پس بیلان آبی این رودخانه در شرایط غیرطبیعی واقع گردیده‌است، چرا که از سال ۱۳۳۳ به بعد تحت‌تأثیر تونل اول کوه‌رنگ و در مهر ماه ۱۳۴۹ نیز تحت‌کنترل سد زاینده‌رود دبی آن از روندی غیرطبیعی برخوردار بوده‌است.

مطالعه بیشتر